Triduum Paschalne


Wielki Czwartek

Właściwe Triduum Sacrum rozpoczyna się w czwartek wieczorem Mszą Wieczerzy Pańskiej. Zaczyna się ona po zmierzchu i jest pamiątką ustanowienia sakramentów Eucharystii i Kapłaństwa. Podczas hymnu Gloria, którego nie słyszeliśmy w Wielkim Poście, biją dzwony. Po homilii ma miejsce obrzęd umywania nóg. Główny celebrans obmywa i całuje stopy dwunastu mężczyzn. Jest to nawiązanie do gestu Chrystusa wobec Apostołów i przypomina o służebnej roli Kościoła. W czasie tej Eucharystii należy konsekrować więcej chleba, żeby móc udzielić Komunii świętej podczas liturgii Wielkopiątkowej oraz chorym przez dwa najbliższe dni, kiedy Kościół nie sprawuje Mszy świętej.

Po Komunii świętej następuje procesja do Kaplicy Adoracji, popularnie zwanej ciemnicą. Umieszczenie tam Najświętszego Sakramentu symbolizuje uwięzienie Jezusa u arcykapłana.

Wymownym znakiem odejścia Jezusa, który po Ostatniej Wieczerzy został pojmany, jest ogołocenie centralnego miejsca świątyni – ołtarza. Aż do Wigilii Paschalnej nie ma tam obrusa, świec i innych ozdób.

Wielki Piątek

W drugim dniu obchodów “Triduum Chrystusa ukrzyżowanego, pogrzebanego i zmartwychwstałego” Kościół rozmyśla nad Męką Zbawiciela i adoruje Jego Krzyż. Z tego względu obowiązuje nas post. W Wielki Piątek nie sprawuje się Eucharystii, a tabernakulum jest puste. Około godziny 15:00 powinna być sprawowana Liturgia Męki Pańskiej, ale najczęściej przenosi się ją na wieczór.

Liturgia rozpoczyna się w ciszy. Po dojściu do ołtarza kapłani padają na twarz (prostracja), zaś wszyscy wierni klękają i modlą się w milczeniu. Następnie ma miejsce Liturgia Słowa. Jej centralnym punktem jest opis Męki Pańskiej według świętego Jana, który jest czytany z podziałem na role. Liturgia Słowa kończy się uroczystą modlitwą powszechną. W dziesięciu wezwaniach Kościół wyraża powszechność Zbawienia i modli się za wszystkich ludzi.

Kolejną częścią obrzędów Wielkiego Piątku jest adoracja Krzyża. Może on być odsłaniany w trzech etapach lub też wnoszony już odsłonięty i trzykrotnie podnoszony. Kapłan śpiewa przy tym wezwanie: “Oto drzewo Krzyża, na którym zawisło zbawienie świata”. Odpowiadamy: “Pójdźmy z pokłonem”. Do adoracji powinno się używać tylko jednego Krzyża. Od tej chwili aż do Wigilii Paschalnej przyklęka się przed Krzyżem.

Po zakończeniu adoracji osobistej rozpoczynają się obrzędy Komunii świętej. Ponieważ w tym dniu nie sprawuje się Eucharystii, komunikanty muszą być konsekrowane w Wielki Czwartek. Gdy Komunia dobiegnie końca, Najświętszy Sakrament jest przenoszony do Grobu Pańskiego w monstrancji nakrytej przezroczystym welonem. Po krótkiej adoracji w ciszy, kapłan i usługujący odchodzą do zakrystii. Od tego momentu do liturgii Wigilii Paschalnej Chrystus spoczywa w grobie. Symbolizuje to przedstawiająca Go figura. Należy jednak pamiętać, że obiektem czci i adoracji nie jest figura, lecz sam Chrystus wystawiony w monstrancji.

Wielka Sobota

Wielka Sobota jest trzecim dniem Triduum Paschalnego. Kościół trwa przy Grobie Pańskim rozważając Mekę i Śmierć Chrystusa, Jego zstąpienie do otchłani piekielnych, a także w modlitwie oczekuje na Jego Zmartwychwstanie. Tego dnia nie sprawuje się Ofiary Mszy św. Dominantą Wielkiej Soboty jest Liturgia Wigilii Paschalnej, którą celebruje się po zachodzie słońca.

Wigilia Paschalna

Wigilia Paschalna jest najważniejszym wydarzeniem całego roku liturgicznego, źródłem i ukoronowaniem liturgii, szczytem życia chrześcijańskiego. Pascha to punkt zwrotny w dziejach ludzkości i kosmosu, uwieńczenie Triduum Sacrum i uobecnienie Zbawczych planów Boga wobec człowieka, przez Mękę, Śmierć i Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. To także przejście ze śmierci do życia, z ciemności do światła, centrum ekonomii sakramentalnej, która objawia się w Mistycznym Ciele Chrystusa-Kościele.

Liturgia Wigilii Paschalnej składa się z czterech głównych części:

Liturgia Światła – przed kościołem rozpala się ognisko, od którego zapalana jest świeca paschalna (Paschał), która symbolizuje Chrystusa Zmartwychwstałego. W kościele panuje ciemność, oznaczająca ciemności naszych grzechów. Następnie kapłan wnosi do świątyni Paschał i w trzech stacjach ukazuje świecę mówiąc: “Światło Chrystusa” na co Lud odpowiada: “Bogu niech będą dzięki”. Po trzeciej stacji zapala się wszystkie światła w Kościele. To znak, że Jezus jest naszym światłem, które oświeca nasze życie i wyciąga nas z ciemności grzechu. Następnie kapłan okadza Paschał i śpiewa Exultet, który jest orędziem wielkanocnym i zwiastuje zmartwychwstanie.

Liturgia Słowa – jest to kontynuacja Liturgii Światła, teraz światło przychodzi w postaci słów Boga. Liturgia Słowa składa się z ośmiu czytań. Siedem czytań pochodzi ze Starego Testamentu, zaś ósme z Nowego Testamentu z Listu św. Pawła (Epistoła). Po nich odczytana zostaje Ewangelia. Czytania są poprzeplatane psalmami responsoryjnymi. Część czytań można pominąć, ale zawsze należy odczytać fragment z Księgi Wyjścia, po którym nie mówi się: “Oto Słowo Boże”, gdyż kontynuacją czytania jest psalm. Należy również zawsze odczytać Epistołę i Ewangelię. Po ostatnim czytaniu ze Starego Testamentu rozbrzmiewa uroczyste Gloria, w czasie którego dzwonią dzwony i dołącza się muzyka organowa, a przy ołtarzu zapala się świece. Po czytaniu z Listu św. Pawła śpiewa się radosne Alleluja. Osiem czytań symbolizuje pełnię Objawienia. Nawiązują one do dziejów świata, człowieka, Narodu Wybranego i mówią o wierności i miłości Boga do ludzi, oraz o życiu, jakie mamy przez zanurzenie w Mękę i Śmierć Chrystusa. Natomiast Ewangelia opowiada nam o Zmartwychwstaniu Jezusa.

Liturgia Chrzcielna – składa się z Litanii do Wszystkich Świętych, błogosławieństwa wody chrzcielnej i odnowienia przyrzeczeń chrztu. W tym czasie można również udzielać sakramentu chrztu. Kościół wzywa świętych, którzy poprzedzili nas w drodze do Ojca, aby byli naszymi orędownikami i przewodnikami do Zbawienia. Następnie kapłan błogosławi wodę zanurzając w niej Paschał. W modlitwie ukazane jest znaczenie wody, która ma wyrażać łaskę chrztu i przypominać nam wydarzenia związane z potopem, przejściem przez Morze Czerwone i wreszcie chrzest Jezusa w wodach Jordanu oraz tę wodę która wypłynęła z boku Jezusa Ukrzyżowanego. Modlitwa kończy się uwielbieniem Trójcy Przenajświętszej. Następnie wszyscy, trzymając w rękach zapalone świece, odnawiają przyrzeczenia chrztu św. Każdy ochrzczony odnawia swoją wiarę i przynależność do Chrystusa. Liturgia chrzcielna kończy się Modlitwą Powszechną.

Liturgia Eucharystyczna – na początku do ołtarza przynosi się chleb i wino, które mocą słów konsekracji staną się Ciałem i Krwią Chrystusa. Podczas Komunii św. Jezus daje nam Siebie żywy i zmartwychwstały. Ten sam, który przelał za nas Swoją Krew na krzyżu, jednoczy się ze Swoim Ludem i daje nam udział w Swoim Mistycznym Ciele.

Po komunii kapłan w sposób uroczysty odsyła Lud, który ma żyć łaską wiary, nadziei i miłości, łaską którą Bóg daje nam przez misterium paschalne, a to co przeżywamy w czasie Paschy, ma być udziałem w naszym codziennym życiu.

Rezurekcja

Wigilia Paschalna powinna zakończyć się Procesją Rezurekcyjną, jednak ze względów duszpasterskich, w wielu kościołach odbywa się we wczesnych godzinach porannych w Niedzielę Wielkanocną. Rezurekcja jest uroczystym ogłoszeniem Światu zmartwychwstania Jezusa, a zarazem symbolem naszego pielgrzymowania, w którym przewodnikiem jest Chrystus. W czasie procesji śpiewa się pieśni wielkanocne, dzwonią dzwony, a Lud podąża za Jezusem obecnym w Najświętszym Sakramencie. Na początku procesji niesiony jest krzyż ozdobiony czerwoną stułą oraz figura Jezusa Zmartwychwstałego. W czasie każdej Mszy św. w Niedziele Wielkanocną, po komunii, śpiewa się Te Deum (Ciebie Boga wysławiamy), które jest hymnem uwielbienia Boga.

Dodaj komentarz